Συνέντευξη στο περιοδικό UMD Voice

Συνέντευξη στο περιοδικό UMD Voice
της United Macedonian Diaspora,  μεταφρασμένη στα ελληνικά.

Μια απο τις πολλές μακεδονικές ομάδες στην Μακεδονία του Αιγαίου, η Μορφωτική και Πολιτιστική Κίνηση Έδεσσας (Έδεσσα, Βόρεια Ελλάδα) έχει ένα ξεκάθαρο σκοπό. Δημιουργήθηκε απο γηγενείς κατοίκους σε αυτή την ιστορική πόλη απο την αγάπη τους προς τις οικογενειακές παραδόσεις με τον πλούσιο εθνικό μακεδονικό πολιτισμό: ένας πολιτισμός που για δεκαετίες καταπιέστηκε επίσημα απο τις ελληνικές κυβερνήσεις.
Με ένα πρόγραμμα αυστηρώς μη-πολιτικό η ομάδα της Έδεσσα δραστηριοποιείτε για την ανάδειξη των μακεδονικών πολιτιστικών εκφράσεων της περιοχής, σε  συνεργασία με παρόμοιες οργανώσεις απο όλα τα μέρη της Μακεδονίας  και πέρα απο αυτήν, Μια σημαντική πρωτοβουλία είναι η καταγραφή του παραδοσιακού φολκλόρ και καλλιτεχνικών εκφράσεων που εύκολα μπορούν να εξαφανιστούν στην Ελλάδα, όπου η μακεδονική γλώσσα δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη και απειλείται συστηματικά.
Αυτά τα πολύτιμα πολιτιστικά στοιχεία  συμπεριλαμβάνουν παραδοσιακή μουσική, τραγούδι, χορό όπως επίσης την προφορική παράδοση με παλιά παραμύθια που μεταφέρονταν απο τους παππούδες στα εγγόνια. Η ομάδα επίσης βοηθά στην εμφάνιση νέων Μακεδόνων καλλιτεχνών στην Ελλάδα, οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν την δυνατότητα να παρουσιάσουν την τέχνη τους και οργανώνει δωρεάν μαθήματα για ανθρώπους που επιθυμούν να μάθουν να διαβάζουν, να γράφουν, να μιλούν και να καταλαβαίνουν καλύτερα την μακεδονική γλώσσα.
Παρ’ όλο τον συνεχόμενο κίνδυνο για αντεγκλήσεις απο εξτρεμιστικές ομάδες, οι πατριώτες απο την Έδεσσα έχουν αναλάβει την ευθύνη να διατηρήσουν την πολιτιστική τους παράδοση και κληρονομιά, έτσι ώστε αύτη να περάσει απο τους προγόνους στην επόμενη γενιά.
Τον περασμένο Μάιο, η ομάδα άρχισε επίσης την έκδοση ενός περιοδικού εντύπου με το όνομα «Ζαντρουγκα«. Μιλήσαμε με τον εκδότη του εντύπου, την Ευγενία Νατουλίδου.
ΜΒ. Θα μπορούσες να μας πεις μερικές λεπτομέρειες σχετικά με τους λόγους για την ύπαρξη αυτής της ομάδας και γιατί ένιωσες την ανάγκη να συμμετέχεις;
ΕΝ. Πολλοί Μακεδόνες στην περιοχή της Έδεσσας είχαν νοιώσει την ανάγκη για την δημιουργία ενός μακεδονικού πολιτιστικού φορέα όπου δεν θα ήταν δυνατή η ελληνική επιρροή και παρέμβαση. Το λέω αυτό γιατί η πλειοψηφία των μακεδονικών πολιτιστικών συλλόγων χρηματοδοτούνται απο το ελληνικό κράτος (Δήμοι, Νομαρχίες) και πρέπει να  αποδέχονται κάποιες  «προϋποθέσεις». Με αυτήν τη κατάσταση είναι αδύνατο για τους συλλόγους να λειτουργούν ελεύθερα ως Μακεδονικοί και όχι Ελληνομακεδονικοί. Ένα απλό παράδειγμα είναι  ότι σχεδόν όλοι αυτοί οι σύλλογοι έχουν χορευτικό συγκρότημα αλλά κανένας δεν έχει μια χορωδία η έστω τραγουδιστές που να τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια. Σε αυτούς τους συλλόγους δεν επιτρέπεται να κάνουν ιστορικές έρευνες για τον τόπο τους. Δεν τους επιτρέπεται να διασώσουν την προφορική παράδοση (παραμύθια, ιστορίες, ποιήματα) στην μακεδονική γλώσσα και προπάντων δεν τους επιτρέπεται να κάνουν κάτι για να σώσουν τις τοπικές μακεδονικές διαλέκτους.
Μετά απο πολύ σκέψη, μερικοί απο εμάς αποφασίσαμε να ιδρύσουμε μια μη κερδοσκοπική εταιρεία για την οποία δεν χρειάζεται δικαστική απόφαση και 25 υπόγραφες μελών όπως λέει ο νόμος για  τους συλλόγους. Φυσικά η εταιρεία μας δεν  μπορεί να κλειστεί η να χαρακτηριστεί παράνομη με απόφαση δικαστηρίου. Έτσι, τώρα έχουμε ένα εργαλείο για να κάνουμε όλα εκείνα τα πράγματα που ένας πολιτιστικός σύλλογος  πρέπει να κάνει.
ΜΒ. Τι θεωρείς ως μεγαλύτερη απειλή για την μακεδονική γλώσσα, πολιτισμό και παράδοση στην σύγχρονη Ελληνική Δημοκρατία;
ΕΝ. Εάν δεν κάνουμε κάτι για να προστατέψουμε, καταγράψουμε και διδάξουμε την τοπική μακεδονική διάλεκτο μας, αυτή θα εξαφανιστεί. Είναι ακόμα ζωντανή και μπορούμε να διασώσουμε πολλές απο αυτές τις διαλέκτους στην Αιγαιατικη, αλλά πρέπει να δράσουμε γρήγορα. Μακεδόνες σαν εμένα απο τα 50 τους και πάνω έχουμε ακόμα αναμνήσεις των προγόνων μας που δεν μιλούσαν άλλη γλώσσα παρά μόνο τη μητρική τους, την μακεδονική. Οι νεότερες γενεές δεν έχουν τέτοιες εμπειρίες και αναμνήσεις. Πολλοί σαν έμενα δεν μιλούν πια την μακεδονική, άλλοι μιλούν την διάλεκτο αλλά η προφορά τους έχει ήδη αλλοιωθεί και επηρεαστεί απο την ελληνική γλώσσα που μιλούν καθημερινά. Πρέπει να κάνουμε κάτι πολύ σύντομα αλλιώς η γλώσσα μας θα γίνει μια νεκρή γλώσσα. Αλλά, θα ήθελα να παρατηρήσω ότι επιμένω στην διάσωση της διαλέκτου και δεν μιλώ για την εκμάθηση της επίσημης γλώσσας της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, γιατί αυτό δεν είναι το πρώτο μέλημα μας. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι οι τοπικές μας γλώσσες είναι αυτές που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και χρειάζονται διάσωση. Φυσικά, εάν η ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε να επιτρέψει την διδασκαλία της μακεδονικής γλώσσας, η εισαγωγή της επίσημης γλώσσα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στα δημόσια σχολεία στην Αιγαιατικη, θα ήταν απαραίτητη,
ΜΒ. Μερικοί λένε ότι η σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας είναι πιο ήπια απο ότι παλαιοτέρα και ότι το γενικό κλίμα γίνεται λιγότερο εχθρικό για τους Μακεδόνες πολίτες της Ελλάδας που δημόσια εκφράζουν τον πολιτισμό τους. Υπάρχει αλήθεια σε αυτό;
ΕΝ. Εάν συγκρίνουμε το σήμερα με την εποχή του Μεταξά, ασφαλώς, ναι, υπάρχει μια τεράστια διαφορά  Η συγχωρεμένη η μάνα μου πριν 15 χρόνια ένιωθε πανευτυχής που μπορούσε να μιλεί την μητρική της γλώσσα δημόσια χωρίς να παρενοχλείται και να ακούει τα αγαπημένα της μακεδονικά τραγούδια απο ένα κασετόφωνο! Αλλά, όχι, τα πράγματα απέχουν πολύ απο τα κανονικά ευρωπαϊκά πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εμείς θέλουμε να εκφράζουμε ελεύθερα την μακεδονική μας ταυτότητα. Μερικές φορές, όμως, φταίμε και εμείς που δεν προκαλούμε αρκετά το ελληνικό κράτος. Καθόμαστε και αναμένουμε άλλοι να κάνουν αύτη τη δουλειά για εμάς. Ξέρω, δεν είναι εύκολο να  ξεπεραστούν παλιοί φόβοι και το ελληνικό κράτος έχει μηχανισμούς για να κρατεί αυτούς τους φόβους ζωντανούς , αλλά κάποιοι πρέπει να βγουν μπροστά για να δήξουν το δρόμο και στους υπόλοιπους. Ευτυχώς έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα και αυτοί θα κάνουν την μεγάλη διαφορά.
ΜΒ. Αντιλαμβάνομαι ότι παρά τις τρέχουσες διεθνείς διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, έχει αυξηθεί το διασυνοριακό εμπόριο μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων στην Ελλάδα και στη Δημ. της Μακεδονίας, με τους Έλληνες πολίτες όλων των εθνοτήτων να επισκέπτονται την Μακεδονία περισσότερο από πριν, και οι Μακεδόνες πολίτες να επισκέπτονται την Ελλάδα. Πιστεύεις ότι αυτές οι προσωπικές επαφές ενδέχεται να συμβάλουν στην ενίσχυση των πολιτιστικών δεσμών μεταξύ των Μακεδόνων και στις δύο χώρες, ή και σε μια μεγαλύτερη κατανόηση με την ελληνική κοινότητα της περιοχής;
EΝ: Φυσικά! Είναι επιτακτική ανάγκη να έρχονται οι άνθρωποι κοντά ο ένας στον άλλο, να αρχίσει να γνωρίζει ο ένας τον άλλο. Οι Μακεδόνες και από τις δύο πλευρές των συνόρων αλλά και οι Έλληνες το χρειάζονται αυτό. Μην ξεχνάτε ότι η πολιτική καλλιέργησε τον φόβο στον ελληνικό πληθυσμό, για τους Μακεδόνες: ακόμα και σήμερα πολλοί Έλληνες αισθάνονται ανασφαλείς στην Αιγαιατικη, γιατί οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από τις οικογένειες των προσφύγων που διέφυγαν από την Τουρκία. Έχουν και εκείνοι αναμνήσεις από τον πόνο και την ταλαιπωρία των ανθρώπων τους, απο το 1922. Φοβούνται ότι μπορεί να έχουν την ίδια τύχη που είχαν οι πρόγονοί τους, και να απελαθούν ξανά. Οι φόβοι αυτοί μπορεί να φαίνονται ανόητοι σε εμας, αλλά πρέπει να έχουμε κατανόηση αυτού του προβλήματος. Όσο για τους Μακεδόνες από την Αιγαιατικη, γνωρίζουν ότι δεν είναι Έλληνες, γνωρίζουν ποιοι είναι. Αλλά η ελληνική προπαγάνδα έχει κάνει πολλούς να θεωρούν ότι οι Μακεδόνες στη Δημοκρατία, ή στο Πιρίν (Βουλγαρία) είναι ένας εντελώς διαφορετικός πληθυσμός! Αν έρθουν σε επαφή, πολλοί από αυτούς θα αλλάξουν γνώμη γι 'αυτό, είμαι σίγουρη, και θα συνειδητοποιήσουν ότι είμαστε ένα έθνος.
Μ.Β.: Παρακαλώ πες μας για τη Zadruga, το νέο έντυπο της ομάδας σας.
EΝ: Το περιοδικό «Ζαντρουγκα» εκδίδεται για τους Μακεδόνες στην Αιγαιατικη οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Ο στόχος του περιοδικού είναι να παρουσιάσει τον πολιτισμό, την ιστορία, τις παραδόσεις μας με τρόπο ώστε ο κόσμος μας να αισθάνεται περήφανος για την ταυτότητά μας. Είναι τόσο αποκαρδιωτικό γι' αυτους να αποκαλούνται με διάφορα ονόματα από τον ελληνικό λαό για τόσο καιρό, να τους αντιμετωπίζουν σαν "αστοιχείωτους χωριάτες" και να μην είναι σε θέση να απαντήσουν σε αυτά, λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης σε θέματα της Μακεδόνας! Και δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση άγνοια υπάρχει επειδή έχουμε πρόσβαση μόνο στον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική προπαγάνδα ...
Πολλοί άνθρωποι στην Αιγαιατικη εξακολουθούν να αγνοούν την ύπαρξη του περιοδικού μας, και ίσως αυτό θα πάρει κάποιο χρόνο, αλλά είμαστε αισιόδοξοι ότι θα έχει μεγάλη επιτυχία. Σύντομα, η επόμενη έκδοση θα είναι έτοιμη.
Οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορούν, επίσης να διαβάσουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα μακεδονικά blogs στην ελληνική γλώσσα που δημιουργήθηκαν πριν μερικά χρόνια και εχουν μεγάλη επιτυχία μεταξύ των Αιγαιατων. Μπορούν να πάρουν κάποιες πληροφορίες εκεί, σχετικά με πολιτικά θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μ.Β.: Παρατήρησα ότι η ιστοσελίδα σας και το έντυπο προς το παρόν είναι μόνο στην ελληνική γλώσσα.  Έχετε κάποια σχέδια για την προσφορά μεταφράσεων στα μακεδονικά η στα αγγλικά;
EΝ: Η Zadruga είναι ως επί το πλείστον γραμμένη στα Ελληνικά επειδή σχεδόν κανείς στην Αιγαιατικη ξέρει να διαβάσει κυριλλικά. Βάλαμε κάποια μικρά κείμενα στα κυριλλικά (μικρές ιστορίες, τραγούδια, μικρά ποιήματα) και τα ιδία κείμενα γραμμένα και με ελληνικό αλφάβητο, χωρίς όμως μετάφραση ώστε μερικοί άνθρωποι μπορεί να ενδιαφερθούν και να προσπαθήσουν να τα διαβάσουν ως έχουν. Αν βάλουμε μια ελληνική μετάφραση, οι περισσότεροι δεν θα προσπαθείσουν καν να διαβάσουν το κείμενο στη μακεδονική γλώσσα!
Δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να έχουμε ένα δεύτερο περιοδικό με μεταφράσεις στα αγγλικά και στα μακεδονικά. Εμείς ήδη έχουμε κάνει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για την Zadruga, με ελάχιστους πόρους και χωρίς επαγγελματική βοήθεια, οποιουδήποτε είδους! Αλλά έχω μια ιδέα που θα μπορούσε να αποτελέσει είδος άμεσης σύνδεσης μεταξύ μας στην Αιγαιατικη και στη Διασπορά: θα μπορούσαμε να δώσουμε στο περιοδικό σας κάποια άρθρα που δημοσιεύουμε στη Zadruga μεταφρασμένα στα αγγλικά, για να μπορείτε να τα δημοσιεύσετε σε ένα ειδικό τμήμα αφιερωμένο στην Αιγαιατικη Μακεδονία!
Θα μπορούσαμε να σας δώσουμε, επίσης, μερικά ακόμα άρθρα σχετικά με τις δραστηριότητες και ειδήσεις για τους ανθρώπους μας εδώ.
Πιστεύω ότι αυτό θα μπορούσε να ενδιαφέρει τους αναγνώστες σας.
Μ.Β.: Συμφωνώ, και σ’ ευχαριστώ γι 'αυτή την άριστη προσφορά με την ανταλλαγή υλικού. Ίσως, άρθρα του UMDV σχετικά με την Διασπορά μπορει, επίσης, να ενδιαφέρουν τους αναγνώστες σας, Το τελευταίο μου ερώτημα: ποιοι είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους οι Μακεδόνες της Διασποράς θα μπορούσαν να βοηθήσουν την ομάδα σας;
EΝ: Η ομάδα μας χρειάζεται κάθε βοήθεια που μπορεί να της προσφερθεί. Αυτή τη στιγμή, με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, είναι πολύ δύσκολο να ζητάμε απο τους ανθρώπους να διαθέσουν ακόμη και το μικρότερο χρηματικό ποσό, για δωρεές στον φορέα μας. Πιστεύω ότι οι Μακεδόνες της Διασποράς θα πρέπει να υποστηρίζουν τους ανθρώπους μας στην Αιγαιατικη, στο Πιριν, στην Μαλα Πρέσπα και Γκόλο Μπ’ρντο. Δυστυχώς, όλη η προσοχή και οι πόροι πάνε για
το “ζήτημα του ονόματος" και η Διασπορά αφήνει στην τύχη τους τους Μακεδόνες οι οποίοι εξακολουθούν να μην είναι ελεύθεροι και υποφέρουν απο καταπιέσεις και την έλλειψη ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Διασπορά θα πρέπει να υποστηρίξει τις δραστηριότητες των πολλών ομάδων που προσπαθούν να κατοχυρώσουν τα δικαιώματά τους, αλλά πάντα μετρώντας τις επιτυχίες των εν λόγω δραστηριοτήτων. Πολλοί Μακεδόνες της Διασποράς διαμαρτύρονται ότι ενώ δίνουν τα χρήματά τους για την υποστήριξη διαφόρων ομάδων εδώ και εκεί, αλλά μετά από πολλά χρόνια η κατάσταση είναι πάντα ίδια: αισθάνονται ότι σπαταλούν τους πόρους τους και το χρόνο τους. Αυτό δεν πρέπει να συμβεί πια: η τεχνολογία σήμερα μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε σε θέση να έχουμε μια πιο επιτυχημένη επαφή και να έχουμε όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για τη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης μεταξύ μας.