ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΠΟΠΟΦΣΚΙ, ΜΑΚΕΔΟΝΑ ΠΡΟΣΦΥΓΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ

Αγωνιζόμαστε για τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων
Η ανθρώπινη πλευρά μιας ιστορικής αδικίας



Όταν επέστρεψαν οι πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, με νόμο του ΠΑΣΟΚ το 1982 (αρμόδιοι υπουργοί Γεννηματάς, Σκουλαρίκης), εξαιρέθηκαν από την επιστροφή εκείνοι που αποκαλούνται «μη Έλληνες το γένος», δηλαδή, ουσιαστικά, οι πρόσφυγες μακεδονικής εθνικής ταυτότητας, οι περισσότεροι και περισσότερες από τους οποίους ζούσαν στη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Πρόκειται για μια τεράστια ιστορική αδικία και ένα ανθρωπιστικό σκάνδαλο, που δυστυχώς δεν έχει αρθεί ακόμα, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι πλέον υπερήλικες. Για το θέμα αυτό ενδιαφέρθηκε η Αντιεθνιστική Αντιμιλιταριστική Πρωτοβουλία, που συλλέγει υπογραφές υποστήριξης για την επιστροφή τους, από το 2008, αλλά τα πυκνά πολιτικά γεγονότα δεν επέτρεψαν τη συστηματική ανάπτυξη της εκστρατείας. Το σχετικό κείμενο υπογραφών, για ενημέρωση και ηλεκτρονική υπογραφή, βρίσκεται στο http://www.aainit.org

Το Νοέμβριο του 2010, έκαναν ερώτηση στη Βουλή 4 βουλευτές και μια βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ, για το ίδιο θέμα. Η ερώτηση αυτή έτυχε μεγάλης δημοσιότητας στη γειτονική μας χώρα και αποτέλεσε μια τονωτική ένεση για τους χιλιάδες πρόσφυγες που λαχταρούν το δικαίωμα της επιστροφής. Ήδη προετοιμάζεται, με πρωτοβουλία της Αντιεθνικιστικής Αντιμιλιταριστικής Πρωτοβουλίας, ένα ντοκιμαντέρ για τους και τις πρόσφυγες, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο το καλοκαίρι του 2011, με κύριο στόχο να παρουσιαστεί η ανθρώπινη πλευρά του ζητήματος, ένα προφίλ του κάθε ενός και κάθε μιας από αυτούς τους ανθρώπους. Στο παρόν άρθρο δημοσιεύουμε μια από τις συνεντεύξεις για το ντοκιμαντέρ, που ελήφθησαν το Νοέμβριο του 2010 στα Μπίτολα/Μοναστήρι, μια πόλη πολύ κοντά στη Φλώρινα. Η συνέντευξη αυτή είναι στα ελληνικά, τα οποία γνωρίζει πολύ καλά ο κ. Πόποφσκι. Αφήνουμε τις απαντήσεις του χωρίς διόρθωση, για να μην επηρεαστεί το ύφος του ομιλητή.

Πες μας το όνομά σου, πότε γεννήθηκες και πού;
Είμαι ο Αλεξάντερ Πόποφσκι, γεννήθηκα 13 Φεβρουαρίου 1932, στο χωριό Ντόρνο Κότορι, ελληνικά Κάτω Υδρούσα.

Πότε έφυγες από την Ελλάδα και γιατί;
Αναγκάστηκα, δεν μπορούσαμε να ζήσουμε επειδή ήμασταν κάτω από πίεση από τις συμμορίες, που ήταν νόμος στην Ελλάδα τότε, που τους τοποθέτησαν οι Άγγλοι, και μας ανάγκασαν.

Τι σου είπαν τότε που έφυγες;
Δεν μου είπαν τίποτα, απλώς με ανάγκασαν να φύγω. Όταν έφυγα δεν μου είπαν τίποτα. Δεν με είδαν όταν έφυγα.

Πότε έφυγες από την Ελλάδα;
Πήγα στο βουνό κι έγινα εθελοντής αντάρτης στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος. Ύστερα από την καταστροφή του ΔΣΕ πήγα στην Αλβανία και τη Σοβιετική Ένωση. Το 1954 εκεί παντρεύτηκα κι εκεί έχω κόρη, τη λένε Μίρκα, σημαίνει Ειρήνη στα ελληνικά, και είναι σήμερα γιατρέσσα.

Έχεις συγγενείς στην Ελλάδα;
Έκανα πολλές αποφάσεις να έρθω στην Ελλάδα και μου είπαν στα σύνορα ότι εσύ δεν μπορείς να μπεις στην Ελλάδα, όταν θα κατεβεί ο Θεός να περπατάει στη γη, τότε θα μπεις στην Ελλάδα. Μόνο γιατί ο Αλέξανδρος Ποπόφσκι είναι Μακεδόνας και δεν μπορούσε να κατεβεί κάτω, 63 χρόνια δεν μπορούσα να πάω στο χωριό.

Προσπάθησες και πήγες στα σύνορα;
Προσπάθησα πάνω από 20 φορές, εδώ είναι και ο Γκιόργκι Γκότσεφσκι, πολλές φορές ήμασταν στα σύνορα και από εκεί μας γυρνούσαν πίσω. Και μας έλεγαν, δεν μας αφήνουν επειδή ήμασταν Μακεδόνες.

Έχεις κάνει ενέργειες για το δικαίωμά σου να επιστρέψεις στην Ελλάδα;
Κάναμε αιτήσεις και κάναμε παράπονο στο Χέρτζικ, στο Στράσμπουργκ, στον ΟΗΕ, έχομε και απαντήσεις από αυτά τα μέρη, εδώ πέρα (δείχνει ένα πάκο χαρτιά), πάνω από 30 απαντήσεις ότι εμείς οι Μακεδόνες δεν μπορούμε να κατεβούμε στην Ελλάδα.

Πόσα χρόνια είσαι εδώ;
Από το 1957.

«Μη Έλληνες» το γένος

Τι λες γι’ αυτό το νόμο που λέει ότι δεν επιτρέπεται να επιστρέψουν οι «μη Έλληνες το γένος»;
Σε αυτόν το νόμο που βγήκε μόνο για Έλληνες το γένος να κατεβούν στην Ελλάδα, εγώ είμαι ενάντια γιατί είναι νόμος που κάνει διακρίσεις, που χωρίζει τους πολίτες στην Ελλάδα σε Έλληνες και Μακεδόνες.

Τι σκέφτεσαι γι’ αυτό που λένε γένος;
Φέτος για πρώτη φορά μπήκα στην Ελλάδα, ύστερα από 63 χρόνια. Πήγα Μελίτη, και ύστερα στις 14 του Αυγούστου γίνεται μια μεγάλη γιορτή, Μεγάλη Παναγία, στο χωριό Ντόνο Κότορι. Πήγα για πρώτη φορά ύστερα από 63 χρόνια. Εκεί έχω εξάδερφους, έχω ανιψιά, το χωριό είχε πάνω από 200 σπίτια, ήτανε πάνω από 2.000 κάτοικοι, τώρα μόνο είναι 330 άτομα.
Ο νόμος που έχει βγάλει ο Παπαντρέου και λέει γένος, μόνο στο γένος Έλληνες μπορούν να κατέβουν στην Ελλάδα, εγώ απ’ όσο ξέρω γένος έχουν μόνο τα σκυλιά, οι ανθρώποι δεν έχουν γένος. Όλοι είμαστε άνθρωποι και δεν πρέπει να κυβερνάει ακόμα και σήμερα στην Ελλάδα το απαρτχάιντ. Και η Ελλάδα σήμερα τους δικούς της τους πολίτες τους αρνιέται. Εμείς αγωνιστήκαμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σήμερα στην Ελλάδα ζουν Μακεδόνες. Και τους λέμε, στα ανίψια μας, να δουλέψετε για την ανοικοδόμηση της Ελλάδας, όμως να μην ξεχάσετε ότι είστε Μακεδόνες. Αυτό είναι το πρόγραμμα το δικό μας, και εμείς αγωνιζόμαστε πολιτικά, μόνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όχι μόνο για τους Μακεδόνες, αλλά και για τους Έλληνες, για όλους τους ανθρώπους.

Περισσότερα εδώ