Φοβού τους Έλληνες και φέροντες ομόλογα - 4ο Μέρος-

Το 3ο Μέρος αναρτήθηκε στις 19/10, σε αυτό το blog.

Είναι σαφές ότι ένα μέρος της στρατηγικής του Εφραίμ ήταν να επαναφέρει το Βατοπέδi σε ότι υπήρξε για μεγάλο μέρος της βυζαντινής αυτοκρατορίας: ένα μοναστήρι με παγκόσμια εμβέλεια. Αυτό, επίσης, το έκανε να διαφέρει από τη χώρα που έτυχε να είναι στο εσωτερικό της. Παρά την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα παραμένει μια κλειστή οικονομία. Είναι αδύνατο να βάλεις το δάχτυλο στην πηγή όλων των προβλημάτων της χώρας, αλλά εάν βάλεις ένα χέρι πάνω τους, ένα δάχτυλο θα αγγίξει τον στενό χαρακτήρα του. Όλα τα είδη των πραγμάτων που θα μπορούσαν να γίνουν πιο αποτελεσματικά με άλλα άτομα, τα κάνουν οι ίδιοι, μόνοι τους. Όλα τα είδη των αλληλεπιδράσεων με τις άλλες χώρες που θα μπορούσαν να είναι επικερδή, απλά δεν συμβαίνουν. Στη γενική εικόνα η Μονή Βατοπεδίου ήταν μια εκπληκτική εξαίρεση: καλλιέργησε σχέσεις με τον έξω κόσμο. Το πιο περίφημο γεγονός, πριν «σκάσει» το σκάνδαλο, ήταν ότι ο πρίγκιπας Κάρολος την είχε επισκεφθεί τρία καλοκαίρια στη σειρά, και έμεινε για μία εβδομάδα σε κάθε επίσκεψη.
Οι σχέσεις με τους πλούσιους και διάσημους ήταν απαραίτητες για την επίτευξη του Βατοπεδίου, για της κρατικές επιχορηγήσεις και τις αποζημιώσεις, αλλά και για την τρίτη επέκταση της στρατηγικής της νέας διοίκησης της που είναι το real estate. Μέχρι στιγμής, το πιο έξυπνο πράγμα που είχε κάνει ο Πατέρας Εφραίμ ήταν να ξεψαχνίσει μέσα σε ένα παλιό πύργο, όπου φυλάσσονται τα βυζαντινά χειρόγραφα, ανέγγιχτο εδώ και δεκαετίες. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, βυζαντινοί αυτοκράτορες και άλλοι κυβερνήτες είχαν παραχωρήσει με συμβόλαια στο Βατοπέδι διάφορες εκτάσεις γης, κυρίως στη σύγχρονη Ελλάδα και την Τουρκία. Κατά τα έτη πριν από την άφιξη του Εφραίμ, η ελληνική κυβέρνηση είχε ανακτήσει ένα μεγάλο μέρος αυτής της ιδιοκτησίας, αλλά παρέμεινε εκεί ένας τίτλος, με το οποίο παραχωρήθηκε το 14ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Ε Παλαιολόγου, μια λίμνη στην βόρεια Ελλάδα.
Μέχρι τη στιγμή που ο Εφραιμ ανακάλυψε την συμβολαιογραφική πράξη για τη λίμνη στα θησαυροφυλάκιά του Βατοπεδίου, η ελληνική κυβέρνηση την είχε ορίσει ως υδροβιότοπο. Στη συνέχεια, το 1998, ξαφνικά δεν ήταν πια: κάποιος την είχε αποχαρακτηρίσει. Λίγο αργότερα, στους μοναχούς είχε χορηγηθεί πλήρης τίτλος της λίμνη.

Πίσω στην Αθήνα, βρήκα τον Πέτρο Δούκα, τον υπεύθυνο στο εσωτερικό του Υπουργείου Οικονομικών που ήταν ο πρώτος που πλεύρισαν οι μοναχοί του Βατοπεδίου. Ο Δούκας βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο των δύο κοινοβουλευτικών ερευνών, αλλά είχε γίνει, παραδόξως, το μοναδικό πρόσωπο στην κυβέρνηση πρόθυμο να μιλήσει ανοιχτά για το τι είχε συμβεί. (Δεν ήταν από τη γέννηση του  Αθηναίος, αλλά Σπαρτιάτης-αλλά ίσως αυτό είναι μια άλλη ιστορία.). Σε αντίθεση με τα περισσότερα από τα άτομα στην ελληνική κυβέρνηση, ο Δούκας ήταν ένας τύπος που είχε κάνει την τύχη του στον ιδιωτικό τομέα, εντός και εκτός την Ελλάδα και, στη συνέχεια, το 2004, κατόπιν αιτήματος του πρωθυπουργού, είχε πάρει μια θέση στο υπουργείο Οικονομικών. Ήταν τότε 52 ετών και είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του ως τραπεζίτης της Citigroup στη Νέα Υόρκη. Ήταν ψηλός και ξανθός και μιλούσε δυνατά, απότομα και αστεία. Ήταν ο Δούκας αυτός που ήταν υπεύθυνος για την ίδια την ύπαρξη του μακροπρόθεσμου χρέους της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά, και κανείς δεν έβλεπε κανένα κίνδυνο στο δανεισμό χρημάτων για την ελληνική κυβέρνηση, είχε μιλήσει στους ανωτέρους του για την έκδοση 40 - και 50-ετών ομολόγων. Στη συνέχεια, οι ελληνικές εφημερίδες έτρεξαν με πρωτοσέλιδα, στην επίθεση (Ο ΔΟΥΚΑΣ ΥΠΟΘΗΚΕΥΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ  των παιδιών μας), αλλά ήταν ένα πολύ έξυπνο πράγμα που είχε κάνει. Τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια των μακροπρόθεσμων ομολόγων σήμερα στο εμπόριο είναι κατά 50 σεντς στο δολάριο, που σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να τα αγοράσει στην ελεύθερη αγορά. «Δημιούργησα ένα 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων εμπορικό κέρδος γι’ αυτούς», λέει ο Δούκας, γελώντας. "Θα πρέπει να μου δώσουν ένα μπόνους!"
Δεν είχε πολύ καιρό που ο Δούκας είχε ξεκινήσει στην νέα του θέση εργασίας, όταν δύο μοναχοί εμφανίστηκαν αιφνιδιαστικά στο υπουργείο Οικονομικών, στο γραφείο του. Ο ένας ήταν ο πατέρας Εφραίμ, για τον οποίον ο Δούκας είχε ακούσει. Τον άλλον,  άγνωστος στον Δούκα αλλά σαφώς η αιχμή του εγχειρήματος, ήταν ένας τύπος που ονομάζεται Πατέρας Αρσένιος. Είχαν αυτήν την λίμνη, όπως είπαν, και ήθελαν το Υπουργείο Οικονομικών να τους καταβάλει μετρητά για αυτήν. «Κάποιος είχε δώσει την πλήρη κυριότητα της λίμνης», λέει ο Δούκας. «Ήθελαν τώρα να την ρευστοποιήσουν. Ήρθαν και μου είπαν, «Μπορείτε να την εξαγοράσετε». Πριν από τη συνάντηση, ο Δούκας αντιλήφτηκε ότι είχαν κάνει πολλή δουλειά. «Πριν έρθουν, ξέρουν ήδη πολλά για σένα, τη γυναίκα σου, τους γονείς σου, την έκταση των θρησκευτικών πεποιθήσεων σου», είπε. «Το πρώτο πράγμα που με ρώτησαν ήταν αν θα ήθελα να με εξομολογήσουν.» Ο Δούκας αποφάσισε ότι δεν θα ήταν συνετό να πει στους μοναχούς τα μυστικά του. Αντ 'αυτού τους είπε ότι δεν θα τους δώσει τα χρήματα για τη λίμνη τους, την οποίο ακόμα δεν ξέρει πώς ακριβώς είχε έρθει στη κατοχή τους. «Φάνηκε ότι σκέφτηκαν ότι είχα όλα αυτά τα χρήματα να δαπανήσω,» λέει ο Δούκας. «Είπα, «Ακούστε, σε αντίθεση με αυτά που πιστεύει η κοινή γνώμη, δεν υπάρχουν χρήματα στο υπουργείο Οικονομικών.» Και αυτοί είπαν: «Εντάξει, αν δεν μπορείτε να μας εξαγοράσετε, γιατί δεν μπορείτε να μας δώσετε μερικά από τα κομμάτια γης;»
Αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν η στρατηγική της νίκης: την ανταλλαγή της λίμνης, η οποία δεν απόδιδε ενοίκια, για κρατικές ιδιοκτησίες που απόδιδαν. Κάπως οι μοναχοί είχαν πείσει κυβερνητικούς αξιωματούχους ότι η γη γύρω από τη λίμνη άξιζε πολύ περισσότερο από τα € 55,000,000 που αργότερα εκτιμήθηκε από ανεξάρτητο εκτιμητή, όπως είχε εκτιμηθεί και στη συνέχεια  η αξία της, για να φτάσουν οι ανώτερες εκτιμήσεις ώστε να ζητήσουν αξίας € 1,000,000,000  κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Ο Δούκας αρνήθηκε να τους δώσει οτιδήποτε από τα  περίπου € 250 000 000 000 αξίας γη που είχε το Υπουργείο Οικονομικών. ("Δεν υπάρχει περίπτωση να το κάνω αυτό" λέει ότι ο ίδιος τους είπε.) Οι μοναχοί πήγαν στην πηγή των επόμενων πιο πολύτιμων καλλιεργήσιμων εδαφών, δηλαδή της γης και των δασών που ελέγχονται από το Υπουργείο Γεωργίας. Ο Δούκας θυμάται, «παίρνω μια κλήση από τον Υπουργό Γεωργίας που έλεγε: «Ανταλλάσουμε με αυτούς όλη αυτή τη γη, αλλά δεν είναι αρκετό. Γιατί δεν βάζεις και εσύ κάποια από τα δικά σου κομμάτια γης;» Μετά την άρνηση του, ο Δούκας έλαβε άλλη κλήση-αυτή τη φορά από το γραφείο του πρωθυπουργού. Πάλι είπε όχι. Στη συνέχεια λαμβάνει αυτό το κομμάτι χαρτί που έλεγε ότι δίνεται στους μοναχούς κρατική γη, και το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να το υπογράψει. “Είπα, “Γαμ...τε, δεν υπογράφω."
Και δεν το έκανε-τουλάχιστον όχι στην αρχική του μορφή. Αλλά το γραφείο του πρωθυπουργού τον πίεσε, οι μοναχοί, φάνηκε του Δούκα, ότι είχαν κάποιο είδος «κράτημα» επί του προϊστάμενου προσωπικού του πρωθυπουργού. Αυτός ο τύπος, Γιάννης Αγγέλου, είχε γνωρίσει τους μοναχούς λίγα χρόνια πριν, αμέσως μετά που είχε διαγνωστεί μια απειλητική για τη ζωή του ασθένεια. Οι μοναχοί προσευχήθηκαν για αυτόν. Δεν είχε πεθάνει, αλλά, αντίθετα, επανήλθε σε χρόνο ρεκόρ. Τους είχε, όμως, δώσει την εξομολόγηση του.

Μέχρι τώρα, η άποψη του Δούκα γι’ αυτούς τους μοναχούς ήταν λιγότερο ως απλοί απατεώνες από ότι ως οι πιο γνωστικοί επιχειρηματίες που είχε ποτέ αντιμετωπίσει. «Τους είπα ότι θα πρέπει να αναλάβουν το Υπουργείο Οικονομικών» λέει. «Δεν διαφώνησαν». Στο τέλος, υπό την πίεση από το αφεντικό του, ο Δούκας υπέγραψε δύο κομμάτια χαρτί. Στο πρώτο συμφώνησε να μην αμφισβητήσει την κυριότητα των μοναχών επάνω στη λίμνη. Στο δεύτερο, έκανε δυνατή την ανταλλαγή γης. Δεν έδινε στους μοναχούς δικαιώματα σε όλα τα εδάφη του Υπουργείου Οικονομικών, αλλά, συμφώνησε να αποδεχθεί τη λίμνη τους ως ακίνητη περιουσία του χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Οικονομικών. Ο Δούκας ενεργοποίησε τη συναλλαγή τους με τον Υπουργό Γεωργίας. Σε αντάλλαγμα για τη λίμνη τους, οι μοναχοί έλαβαν 73 διαφορετικές κρατικές ιδιοκτησίες, συμπεριλαμβανομένου του ό, τι ήταν στο παρελθόν το κέντρο γυμναστικής για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004-το οποίο, όπως πολλά από αυτά που η ελληνική κυβέρνηση έκτισε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ήταν τώρα άδειοι και εγκαταλελειμμένοι χώροι. Και αυτό, ο Δούκας υπέθεσε ότι, γινόταν. "Πιστεύεις ότι είναι άγιοι άνθρωποι», λέει. «Ίσως θέλουν να το χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν ένα ορφανοτροφείο.»

Αυτό που ήθελαν να δημιουργήσουν, όπως αποδείχθηκε, ήταν μια εμπορική-κτηματομεσιτική αυτοκρατορία. Άρχισαν πείθοντας την ελληνική κυβέρνηση να κάνει κάτι που σπάνια έκανε: να μετατρέψει μια κτηματική μη εμπορεύσιμη περιοχή, σε μια για εμπορικούς σκοπούς. Πάνω και πέρα από τα εδάφη που δικαιούνταν στην ανταλλαγή τους -τα οποία το Ελληνικό Κοινοβούλιο στη συνέχεια εκτίμησε ότι είχαν αξία ύψος ενός δισεκατομμυρίου ευρώ-οι μοναχοί, εντελώς μόνοι τους, είχαν καταφέρει να έχουν 100 τοις εκατό χρηματοδότηση για την αγορά εμπορικών κτιρίων στην Αθήνα, καθώς και να αναπτύξουν τις ιδιοκτησίες που είχαν αποκτήσει. Το πρώην κέντρο Ολυμπιακών Αγώνων Γυμναστικής ήταν να γίνει ένα φανταστικό ιδιωτικό νοσοκομείο-από το οποίο οι μοναχοί θα απολάμβαναν προφανώς κάποια συνέργεια. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός Έλληνα τραπεζίτη, οι μοναχοί εκπόνησαν τα σχέδια για κάτι που θα ονομαζόταν Ταμείο Κτηματικής περιουσίας Βατοπεδίου. Οι επενδυτές του ταμείου, στην πραγματικότητα, θα αγόραζαν από τους μοναχούς τις ιδιοκτησίες που τους δόθηκαν από την κυβέρνηση. Και οι μοναχοί θα χρησιμοποίησαν τα χρήματα για την αποκατάσταση της μονής τους στην παλιά της αίγλη.